Tot gauw!

Het einde van het jaar is in zicht en onze trip naar NL komt steeds dichterbij. Daar zien wij enorm naar uit. Het is een druk jaar geweest en helemaal de laatste weken waren gekkenwerk. Vooral voor Sieb waren het drukke tijden. Hij zit tot zijn oren in het werk en ook al leef je in Afrika met Afrikaanse tijden, donoren zijn toch erg strict met hun deadlines. Niks geen Afrikaanse tijden! Naast het gewone werk heb je tussendoor ook te maken met familieproblemen van personeel, die helaas niet in de familie blijven maar vaak ook doorvloeien naar het werk, de overheid met hun trucjes om meer geld uit je te slaan en werkvergunningen die opeens niet meer verlengt mogen worden waardoor personeel opeens ontslagen moet gaan worden. Issues die veel frustraties met zich mee kunnen brengen maar in elk geval het leven hier nooit saai maken.

Referendum
Het registratieproces voor het referendum in januari is nu net afgerond. Circa 3 miljoen Zuid-soedanezen hebben zich geregistreerd om te kunnen stemmen voor onafhankelijkheid of eenheid met het noorden. De meesten verwachten onafhankelijkheid maar dit zullen we pas echt weten na het stemmen. Het stemmen is natuurlijk niet zo makkelijk en zo van zelfsprekend als in NL. Veel mensen moeten kilometers lopen naar een plaats om te kunnen stemmen. Daarnaast zijn de meeste mensen ook nog een analfabeet en dat kan weleens onhandig zijn als je zo’n belangrijke keuze moet maken. Dit is opgelost met plaatjes. Kies je voor onafhankelijkheid dan kruis je het zwaaiende handje aan (intepreteren ze als: doei, Noorden), kies je voor eenheid dan kruis je het plaatje van Handenschudden aan. Dat probleem ook opgelost. Omdat 60% van de geregistreerde mensen ook daadwerkelijk moeten stemmen (anders is referendum niet geldig) is het van belang om je Stem-kaart te bewaren. Niet iedereen is zich daar zo bewust van. Hier en daar vind je dus ook een Stem-kaart op de grond of hoor je dat mensen voor heel veel geld hun Stemkaart verkopen. Heb je je stemkaart wel bewaard dan moet je nog maar hopen dat ze je naam terug kunnen vinden in de stemhok waar je geregistreerd bent. Dit is tijdens de verkiezingen in april nogal eens mis gegaan. Mensen die van stemhok naar stemhok werden gestuurd omdat hun naam nergens te vinden was, verkeerd geschreven was of in het Arabisch geschreven is. En het is dus niet zo dat de stemhokken zo dichtbij elkaar staan, maar gelukkig heb je wel iets van een week de tijd om te stemmen.

Eenheid of Afscheiding?
Dat de Zuid Soedanesen voor onafhankelijkheid zullen stemmen is eigenlijk geen verassing. Je bent je leven niet zeker als je eenheid met Noord Soedan probeert te promoten, dat wordt niet geaccepteerd. Je hoeft het woord ‘eenheid’ of ‘arabier’ hier aar te noemen en mensen laaien van woede op. Het wordt door authoriteiten zelfs bijna letterlijk omgeroepen dat niemand eenheid mag promoten, en zelfs organisaties die aan algemene voorlichting doen over wat stemmen inhoud wordt het soms moeilijk gemaakt om uit te leggen dat je kan ‘kiezen’ tussen afscheiden of eenheid met het Noorden.
Zelfs bij sommige stembureaus zie je dat op de poster waarop de 2 keuzes staan afgebeeld ze alvast de afbeelding voor afscheiding hebben aangevinkt als voorbeeld.

Toen Sieb in Tali een van de lokale officials vroeg of hij verwachte of mensen voor ‘eenheid’ zullen stemmen, legde deze man uit dat tijdens de verkiezingen in April er 1 persoon op de Noord Soedanese regeringspartij had gestemd, en dat ze na de uitslag deze persoon hebben opgespoord en het gebied uitgejaagd. Conclusie: hier zal niemand voor eenheid stemmen. Afrikaanse democratie in zijn puurste vorm.

We hopen en bidden dat het referendum niet uitgesteld wordt, het vredig verloopt en de uitslag ook geen (stammen)oorlog of oproer met zich meebrengt. Het kan alle kanten op gaan hoewel wij zelf verwachten dat het wel rustig blijft vooral in en rondom Yei. We plannen daarom ook gewoon weer terug te gaan naar Soedan rond de 17e van Januarie.

Honden
Een dierenvriend zijn in Soedan is niet echt altijd gemakkelijk. De overdreven dingen die wij met onze huisdieren doen (dierendag, schattige kleertjes aantrekken, naar hondensalon, etc) doen de Sudanezen nog niet eens met hun kinderen laat staan met de honden. Zo hebben wij sinds een half jaar een hond in de compound. Deze hond kwam met Simon, de compound manager, mee vanuit de hoofdstad Juba. Hij zou haar eigenlijk halverwege uit de auto dumpen om van haar af te zijn, maar hij was bang dat ze hem ging bijten dus bracht hij haar maar noodgedwongen naar Yei. Nelie was uiteraard meteen verknocht aan het beest en naast dat ze erg lief en trouw is doet ze ook nog eens goed haar werk als het gaat om het bewaken van de compound. Na een paar weken kreeg een 7 puppies dus het werd opeens een hele gezellige hondeboel in de compound. Heel schattig al die puppies maar soms ook erg irritant. Geen stap kon je zetten zonder over de puppies te struikelen en je huis kon je amper in zonder een puppie tussen de deur te krijgen. Omdat Sudanezen niet aan Pedigree en ander duur hondenvoer doen krijgen ze net als iedere Sudanees rijst en bonen te eten. Omdat honden daar niet zo van houden (ze zijn niet de enige) groeiden sommige puppies niet zo goed en ging de gezondheid van Kuja, de moeder, achteruit. Uiteindelijk hadden wij 3 grote puppies over en 2 mini puppies (leken wel Chihuaua’s), de andere twee gingen dood. Ook puppies moeten op een gegeven moment ‘uit huis’ en dat gebeurde afgelopen week. Het ging alleen wat anders dan we hoopten. De 2 mini puppies werden ergens langs de kant van de weg gedumpt en de rest vond wel een eigenaar (hopelijk eentje die ze niet mishandelt). Het plan was om Kuja ook te dumpen langs de kant van de weg, puur en alleen omdat ze een huidaandoening heeft (“ze is lelijk” was de reden). Zo gaat dat hier. Wil je ze niet meer, dan dump je ze toch gewoon? Het is maar een hond. Gelukkig konden wij voorkomen dat Kuja werd gedumpt en dat had met name te maken met dat de bewakers haar wilden houden. Ze vonden dat ze erg behulpzaam was in het bewaken van de compound. Waarschijnlijk heeft dit meer te maken met het feit dat ze dan zelf lekker kunnen slapen omdat de hond toch wel haar taak doet, maar dat is een ander verhaal. Dus Kuja loopt hier nog lekker rond, nu maar hopen dat ze kerst overleeft als er niemand in de compound is......

We hebben een goed jaar in Yei gehad en een hoop geleerd van de Sudaneze cultuur en het werken in dit land. Volgend jaar hopen wij er weer een jaar aan vast te plakken. Maar eerst maar even genieten van een break in NL om familie en vrienden weer op te zoeken. We hebben wel weer zin om een frisse neus te halen. Met de warmte en droogte is het bijna niet te harden in Yei. Niet zozeer omdat het zo warm is maar vanwege de stof. Je vindt overal stof, in je neus, in je oren, in je huis, in je bed, in je haar en je ademt stof. We zijn hard op weg om stoflongen te ontwikkelen :). We leven momenteel in een grote stofwolk dus wat frisse lucht zal wel fijn zijn.
Tot gauw!

Liefs Sieb en Nelie